İçimizi ısıtan güneş ışığı, vücudumuz için sayısız fayda barındırıyor. En önemlisi ise vücudun D vitamini ihtiyacının büyük bir kısmını karşılaması. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Evrim Şenkal, D vitamininin vücutta kalsiyum dengesinin sağlanmasında ve kemik sağlığında hayati bir rol oynadığını vurguluyor. Yazın olduğu kadar kışın da güneş ışığından faydalanmanın gerekliliğine dikkat çeken Şenkal, özellikle bebekler ve gelişme çağındaki çocuklar için D vitamininin diş ve kemik gelişimi açısından kritik öneme sahip olduğunu belirtiyor. Ancak, güneş ışığı tek başına yeterli değil; sağlıklı bebekler ve çocuklar için D vitamini takviyesi şart.
D Vitamini Eksikliğinin Potansiyel Sağlık Sorunları
Yrd. Doç. Dr. Evrim Şenkal, D vitamininin vücuttaki kalsiyum ve fosfor dengesini düzenlediğini ve bu sayede kemik ve kas sağlığını koruduğunu ifade ediyor. Yapılan son çalışmaların, D vitamini eksikliğinin sadece kemik sağlığıyla sınırlı olmadığını gösterdiğini aktaran Şenkal, "D vitamini eksikliğinin, tip 1 diyabet, barsak hastalığı, duygu-durum bozuklukları, kalp damar hastalıkları, hipertansiyon, meme, prostat, barsak gibi kanserler ile ilişkili olduğunu göstermektedir. Üst solunum yolu enfeksiyonları, besin alerjileri, astım gibi rahatsızlıklar da düşük D vitamini düzeyleri ile ilişkilendirilmiştir" uyarısında bulunuyor.
Balık ve Güçlendirilmiş Gıdalar D Vitamini Kaynakları
D vitamininin karaciğerde ve böbrekte aktif formlarına dönüşen bir ön hormon olduğunu belirten Yrd. Doç. Dr. Evrim Şenkal, D3 vitamininin cilt tarafından güneşin UV-B ışınları aracılığıyla sentezlendiğini, D2 vitamininin ise bitkisel kaynaklardan ve diyetle alındığını söylüyor. Şenkal, D vitamini açısından zengin besinleri ise şöyle sıralıyor: “En çok balık (somon, sardalya, uskumru), balık yağı, karaciğer, et ve yumurta sarısında bulunur. Ancak besinler D vitamini ile güçlendirilmediğinde ya da takviye D vitamini alınmadığında diyetle alınan D vitamini %10 'un altındadır. Amerika' da süt ve süt ürünleri, portakal suları, ekmek, tahıllar ve formül mamalar D vitamini ile güçlendirilmiştir.”
Anne Karnından İtibaren D Vitamini Desteği Şart
Bebeklerde ve çocuklarda sağlıklı gelişim için D vitamini desteğinin hayati önem taşıdığını vurgulayan Yrd. Doç. Dr. Evrim Şenkal, gebelik döneminde de hem annenin hem de bebeğin sağlığı için D vitamini takviyesi yapılması gerektiğini ifade ediyor. Şenkal, tüm gebelerin ve bebeklerin günde 10-15 dakika süreyle kol ve bacakları açık şekilde gün ortasına yakın saatlerde güneş ışınlarından faydalanması gerektiğini belirtirken, "Bebeklere yaşamın ilk haftasından itibaren D vitamini verilmelidir. Ayrıca yeterli güneş görmeyen veya D vitamini yetersizliği bakımından riskli bir yaşam şekli olan annelere gebeliklerinin son üç ayında D vitamini verilmelidir" diye konuşuyor.
Bebekler İçin "3 Damla Sağlık" Uyarısı
Bebeklerin dünyaya geldikten sonraki ilk aylarından itibaren D vitaminine ihtiyaç duyduğunu anlatan Yrd. Doç. Dr. Şenkal, anne sütünün bebeklerin D vitamini ihtiyacını karşılamadığını vurguluyor. "Süt çocukluğu döneminde bebeklerin ana besin kaynağını anne sütü oluşturuyor. Bebekler anne sütü ile D vitamini ihtiyaçlarını karşılayamıyor. Anne sütünün 1 litresinde 12-60 IU D vitamini bulunmakta ve bu miktar bebeklerin günlük 400 IU olan gereksinimini karşılamamaktadır. Benzer şekilde bu dönemdeki bebeklerin aldığı diğer besinlerde de D vitamini yetersizdir. Formül mamaların litresinde 400 IU D vitamini olsa da bebek genellikle günde 1 litre kadar formül mama alamadığından D vitamini yine yetersiz kalmaktadır. Bu yüzden, hayatın ilk haftasından itibaren anne sütü veya formül mama alan tüm bebeklere en az bir yaşına kadar 400 IU/gün D vitamini (günde 3 damla D vitamini) uygulanması gerekiyor" ifadelerini kullanıyor.
Camdan Geçen Güneş Işığı ve Güneş Kremi D Vitamini Sentezini Engelliyor
D vitamini takviyesinin sadece vitaminlerle ve besinlerle yeterli olmayacağını vurgulayan Yrd. Doç. Dr. Evrim Şenkal, güneş koruyucu kremlerin (30 koruma faktörü ve üzeri) D vitamini sentezini %95 oranında azalttığını ve camdan geçen güneş ışınlarının D vitamini sentezi için uygun olmadığını belirtiyor. Şenkal, bebekler ve gebeler için şu önemli tavsiyelerde bulunarak sözlerini tamamlıyor: “Ailelerin yaşam şekilleri (kültürel nedenlerle bebeklerin çok fazla dışarı çıkartılmaması, evlerin balkonsuz olması gibi), hava kirliliği de bebeklerin yetersiz güneş görmesine neden olmaktadır. Bütün gebelerin ve bebeklerin günde 10-15 dakika süre ile kol ve bacakları açık şekilde gün ortasına yakın saatlerde güneş ışınlarından faydalanması desteklenmelidir. Bebeklere yaşamın ilk haftasından itibaren D vitamini verilmelidir. Ayrıca yeterli güneş görmeyen veya D vitamini yetersizliği bakımından riskli bir yaşam şekli olan annelere gebeliklerinin son üç ayında D vitamini verilmelidir."
