İngilizlerin Pakistan ordusu kuruluşunda ki etkisi

Pakistan ordusu, bu yönüyle birçok eleştiriye konu olurken, özellikle sivil halkın yaşamını yitirdiği saldırılarda, adeta "yabancı ve işgalci bir ordu" gibi davranmakla suçlanıyor.

Bu doğrultuda, Pakistan ordusunun kökenleri dikkat çekici bir niteliğe sahip. 1947 yılında Pakistan bağımsızlığını ilan ederken, ülkenin ordu ve istihbaratının kuruluşunda İngilizler büyük bir rol oynadı.

Pakistan ordusu ve özel kuvvetleri, ayrıca orduya bağlı harp akademileri doğrudan İngiliz subay ve yetkililerce kuruldu. Bu isimlerin tamamı, parçalanmadan önce İngiliz Hindistan Ordusu'nun başında bulunan İngiliz general Claude Auchinleck tarafından atanmıştı.

Söz konusu yetkililer arasından öne çıkan isimler ve oynadıkları roller ise şu şekilde:

Frank Walter Messervy

Pakistan ordusunun tarihinde en önemli isimlerin başında, İngiliz general Frank Walter Messervy geliyor.

İngiliz Hindistan Ordusu'nun önde gelen subayları arasında yer alan ve 1913-1947 arasında bu orduda hizmet veren Messervy, 1947 yılında Pakistan kurulduğunda, Pakistan ordusunun ilk genel komutanı oldu. En üst düzey Pakistan ordusu komutanı sıfatıyla tüm orduyu yöneten Messervy, aynı zamanda yeni kurulan bu devletin ordusunun temellerini attı.

Messervy, Osmanlı'ya karşı Filistin cephesinde de savaşan bir subaydı.

1947 yılında Hindistan ile Pakistan arasında Keşmir'de savaş patlak verirken Messervy Pakistan ordusunun başında Keşmir savaşını komuta etti. Savaş sırasında İngiltere'de bulunan Messervy'nin planları "bir şekilde" Hindistan'a sızdırılmış ve Pakistan'ın bölgedeki harekatı hezimetle sonuçlanmıştı.

Messervy 1948 yılında emekli olurken, Pakistan'ın genel askeri komutanlığı görevini bir başka İngiliz'e devretti.

Douglas David Gracey

Gracey, 1915-1947 yılları arasında İngiliz Hindistan Ordusu'nda subaylık yapan tecrübeli bir isimdi.

General rütbesine sahip olan Gracey, 1948-1951 yılları arasında Pakistan ordusunun başında yer aldı.

Irak ve Filistin cephelerinde Osmanlı'ya karşı savaşın içerisinde de yer alan Gracey, 1947 Keşmir Savaşı'nda sahada olan komutandı. Gracey, Pakistan ordusunun saldırısına dair plan ve düşünceleri, o dönem Hindistan ordusunun başında yer alan İngiliz general Claude Auchinleck'e aktardı.

Bu durum Pakistan ordusunun ilerleyişine ciddi bir darbe vuracaktı. Gracey 1951 yılında emekli olurken, görevi Pakistan'ın ilk Pakistanlı komutanı olan Eyüb Han'a bıraktı. Eyüb Han ise Pakistan'da 1957 yılına kadar saha birlikleri düzenli bir şekilde tesis edilemediğinden general rütbesini edinemeyecekti.

Grant Taylor

Pakistan ordusu içerisinde en dikkat çekici ve elit birim olarak kabul edilen SSG (Special Service Group - Özel Hizmet Grubu) de İngiliz subaylar tarafından teşkil edildi.

Bu yapının kurulması sürecinde bir numaralı isim ise, hakkında oldukça az bilgi bulunan İngiliz Albay Grant Taylor'dı.

1950 yılında bu birimin eğitilmesi ve teşkili için Kuetta'da bir askeri okul kurulurken, okulun kuruluşuna Taylor öncülük etti.

Francis Ingall

Pakistan ordusunun bel kemiğini oluşturan ve ordu geleneğinin oluşmasında bir numaralı konumdaki tesis ise hiç şüphesiz Pakistan Harp Akademisi idi.

İlerleyen yıllarda buradan mezun olan subaylar ordunun başına ve önemli kademelerine geçmiş, Pakistan ordu kültürü bu akademi üzerinden oluşmuştu.

Şaşırtıcı olmayan bir biçimde, Pakistan ordusunun diğer hayati organizasyonel kademelerinde olduğu gibi, burayı da kuranlar İngiliz subaylardı.

İngiliz general Francis Ingall, 1927-1947 yılları arasında İngiliz Hindistan Ordusu'nda subaylık yapmış bir isimdi. Ingall 1947 yılında Pakistan Harp Akademisi'nin kurucusu oldu. 1951 yılına kadar ordu içerisindeki görevlerini sürdüren Ingall'ın kurduğu akademi, Pakistan subaylarının halen içerisinden yetiştiği kurum niteliğinde.

Sonuç

Pakistan ordusunun kuruluşunda ve ordu zihniyetinin oluşumunda İngilizlerin tamamen söz sahibi olduğu görülüyor.

Bu kapsamda yıllar içerisinde Pakistan ordusu, ülkenin yönetiminde de farklı bir noktada bulundu. Ülkenin halen siyasilerce değil, ordu ve istihbarat tarafından yönetilmekte olduğu biliniyor. Daha önce de Pakistan ordusu siyasilere karşı sayısız darbede bulunmuştu.

Öte yandan Pakistan ordusunun ülkedeki sivillere ve kendi halkına yönelik sert tavrının da, bu geçmişiyle sıkı bir şekilde bağlantılı olduğu belirtiliyor.

Süreç içerisinde Pakistan ordusu dahilinde de bazı iç darbe girişimleri yaşanmıştı. Bu girişimler kapsamında özellikle 1995 ve 2000'li yıllarda, darbeyle ülkeyi ele geçirerek "İslami bir rejim kurmak" hedefiyle bazı adımlar atılmış, ancak bu, ordunun geri kalanı tarafından engellenmişti.

1995 yılında İslami hareketlere mensup çeşitli subaylarca "Hilafet Operasyonu" isimli bir darbe girişimi tertip edilmişti. Girişim içerisindeki subaylardan biri de yukarıda fotoğrafı yer alan General Mustansır Billah'tı. Girişim, ordunun geri kalanının engellemesi neticesinde başarısız olacaktı.

Pakistan ordusu halen bölgede siyasi alanda Batı'nın ortaklarından olmayı ve dikkat çekici hamlelerde bulunmayı sürdürüyor.

Kaynak: Mepa News