İngilizcede Renk Sözcükleri Nereden Doğmuştur?

Hayatınızı hiç renksiz hayal ettiniz mi? Etrafın sadece siyah ve beyazdan oluştuğu düşüncesi bile içinizde bir daralma yaratıyor, öyle değil mi? Aslında ne kadar mükemmel ve kusursuz bir şeye sahibiz bu evrende. Belki de hayatta ve tüm yaşamımız boyunca bize duyguları yoğun şekilde yaşatan şeyin renkler olduğunun farkında değiliz.

Mavinin huzuru, pembenin sevgisi, kırmızının tutkusu, sarının enerjisi… Hepsi bize birer duyguyu anlatıyor aslında. Renkleri nitelendirmemiz ve önemini anlatmamız gerekirse hayatımız ve insani duygularımızla eşdeğer tutacak öneme sahip olduğunu belirtmek isteriz. Öyle ki, bize bir çok hissi ve fikri aynı anda yaşatan renklerin geçmişi, oluşum ve keşif süreci, isimlendirilmesi renkli tarihlerden geçmiştir. Peki, bizim için sanatsal değere sahip olan renklerin geçmişinden neden haberimiz yok?

Her bir rengin menşeini, devrini, zamanla kazandığı önemini bilmenizde fayda var. Özellikle, güzel sanatlara merak duyan bir kişiliğe sahipseniz, renklerin tarihsel süreci, isimlendirilmesi sizin için yararlı bilgiler sırasına girecektir. Renklerin tarihsel süreci ve isimlendirilmesini sizlere detaylı aktarmak suretiyle genel olarak rengin ilgili bilim dallarına göre keşif süreçlerine de değineceğiz. 

İlk renk tekerleği, ilk görünür ışık spektrumunu keşfettiğinde Sir Isaac Newton tarafından 17. yüzyılda sunuldu. Bu zaman zarfında, rengin açık ve karanlığın karışımı olduğu düşünülüyordu, kırmızı "en açık" ve mavi "en koyu" olarak nitelendiriliyordu. Newton, bu teorinin kusurlu olduğunu gördü ve tek başına beyaz ışığın özelliklerini test etmeye ve "Ünlü Renk Fenomenlerini” (Phenomena of Colour) denemeye başladı. 

Klasik prizma deneyinde, beyaz ışığın çeşitli renklerden oluştuğunu belirtti. Daha sonra bu renkleri, ilk renk tekerleği ve orijinal ROY G BIV olarak bir oktav şemasına eşledi. Deneyleri ayrıca tüm ikincil renklerin ana renkleri karıştırarak yapılabileceğini keşfetmesine yol açtı. Farklı oranlardaki renk karışımları, klasik ROY G BIV taban çizgisinden farklı yeni renk “tonları” ile sonuçlandı ve muhtemelen görmeye en alışkın olduğumuz renk tekerleği olan ilk ton çarkı ile sonuçlandı.

İngilizcede Sarının Kökeni

Renk: Sarı

İngilizcesi: Yellow [yeh · low]

Sarı, görünür ışık tayfında turuncu ve yeşil arasındaki renktir. Kabaca 570–590 nm'lik baskın dalga boyuna sahip ışıkla uyarılır. Eksiltici renk sistemlerinde, boyama veya renkli baskıda kullanılan birincil renktir. Televizyon ve bilgisayar ekranlarında renk oluşturmak için kullanılan RGB renk modelinde sarı, kırmızı ve yeşilin eşit yoğunlukta birleştirilmesiyle yapılan ikincil renktir.

Karotenoidler, sonbahar yapraklarına, mısırlara, kanaryalara, nergislere ve limonlara, ayrıca yumurta sarılarına, düğünçiçeklerine ve muzlara karakteristik sarı rengi verir. Işık enerjisini emer ve bazı durumlarda bitkileri foto hasarlarından korurlar. Daha kısa dalga boylarının (yeşil, mavi ve mor) atmosferik dağılımından dolayı, Güneş ufka yakın olduğunda, güneş ışığının hafif sarımsı bir tonu vardır.

Sarı kelimesi, Proto-Germen kelime gelwaz sarıdan türetilen, "sarı ve sarımsı" anlamına gelen, Eski İngilizce geolu, geolwe'den (eğik durum) gelir. Altın ve çığlık sözcükleriyle aynı Hint-Avrupa tabanına sahiptir.

İngilizce terim, sarı için İskoç yella, Doğu Frizce jeli, Batı Frizce giel, Hollandaca geel, Almanca gelb ve İsveççe ve Norveç gul gibi diğer Germen sözcüklerle ilgilidir. Oxford İngilizce Sözlüğü'ne göre, bu kelimenin İngilizcede bilinen en eski kullanımı 700 yılında The Epinal Glossary'dendir.

İngilizcede Yeşilin Kökeni

Renk: Yeşil

İngilizcesi: Green [gre:n]

Yeşil, görünür spektrumda mavi ve sarı arasındaki renktir. Kabaca 495–570 nm'lik baskın bir dalga boyuna sahip olan ışık tarafından uyarılır. Boyama ve renkli baskıda kullanılan eksiltici renk sistemlerinde, sarı ve mavi şeklinde kullanılır. Televizyon ve bilgisayar ekranlarında kullanılan RGB renk modelinde, diğer tüm renkleri oluşturmak için farklı kombinasyonlarda karıştırılan kırmızı ve mavinin yanı sıra ek ana renklerden biridir. Doğadaki yeşile en büyük katkı, bitkilerin fotosentez yaptığı ve güneş ışığını kimyasal enerjiye dönüştürdüğü kimyasal olan klorofildir. Pek çok canlı, kamuflaj olarak yeşil bir ton alarak yeşil ortamlarına uyum sağlamıştır. Krom içeriğiyle yeşil renkte olan zümrüt de dahil olmak üzere birçok mineral yeşil renge sahiptir.

Yeşil kelimesi, Almanca grün kelimesi gibi çimen ve büyüyen kelimelerle aynı köke sahip olan Orta İngilizce ve Eski İngilizce grene kelimesinden gelir. Bu, Eski İskandinav grænn, Eski Yüksek Alman gruoni, PIE kökünden ghre ve Ortak Cermen gronja kelimelerinden gelmektedir. Kelimenin renkli bir terim olarak Eski İngilizcede kaydedilen ilk kullanımı MÖ 700.

Latince viridis ile birlikte yeşil için gerçek ve yaygın olarak kullanılan bir terime sahiptir. Virere "büyümek" ve "bahar" ile ilgili olarak, Fransızca vert, İtalyanca verde kelimelerinin ortaya çıkmasına neden oldu. Aynı şekilde zelenъ ile Slav dillerinde renk sözcüğü olarak nitelendirildi. Eski Yunanca'da sarımsı, soluk yeşil - χλωρός, kloros (klorun rengi), χλοερός (yeşillik) ve χλόη (yeni büyümenin yeşili) χλόη "chloe" ile aynı kökenli bir terime sahiptir.

İngilizce Mavinin Kökeni

Renk: Mavi

İngilizcesi: Blue [bloo]

Mavi, boyama ve geleneksel renk teorisindeki ve RGB renk modelindeki üç ana pigment renginden biridir. Görünür ışık spektrumunda mor ve yeşil arasında uzanır. Göz, yaklaşık 450 ila 495 nanometre arasında baskın bir dalga boyuna sahip ışığı gözlemlerken maviyi algılar. Çoğu mavi, diğer renklerin hafif bir karışımını içerir; masmavi bir miktar yeşil içerirken, lacivert biraz menekşe içerir. Açık gündüz gökyüzü ve derin deniz, Rayleigh saçılması olarak bilinen optik bir etki nedeniyle mavi görünür. Tyndall saçılması adı verilen bir optik etki mavi gözleri ortaya çıkarır. Uzak nesneler, havadan perspektif adı verilen başka bir optik etki nedeniyle daha mavi görünür.

Modern İngilizce kelime blue, Eski Yüksek Almanca blao (parıldayan, parlak anlamında) kelimesiyle ilişkili, Cermen kökenli bir kelime olan Eski Fransızca bleu'dan Orta İngilizce bleu veya blewe'den gelir. Hanedanlık armaları, mavi için masmavi kelimesi kullanılır.

Rusça ve diğer bazı dillerde mavi için tek bir kelime yoktur, açık mavi (голубой, goluboy) ve lacivert (синий, siniy) için farklı kelimeler vardır.

Japonca, Tayca, Korece ve Lakota Sioux dahil olmak üzere birçok dil, mavi ve yeşili tanımlamak için aynı kelimeyi kullanır. Örneğin Vietnamca'da hem ağaç yapraklarının hem de gökyüzünün rengi xanh'tır. Japoncada mavi (青 ao) kelimesi, "git" anlamına gelen trafik sinyalinin rengi olarak kullanılır.

İngilizcede Kırmızının Kökeni

Renk: Kırmızı

İngilizcesi: Red [red]

Kırmızı, görünür ışık spektrumunun sonundaki, turuncunun ve karşıt menekşenin yanındaki renktir. Yaklaşık 625-740 nanometre baskın dalga boyuna sahiptir. RGB renk modelinde ve CMYK renk modelinde ana renktir ve camgöbeğinin tamamlayıcı rengidir. Kırmızılar, parlak sarı tonlu kırmızı ve vermilyondan mavimsi-kırmızı kırmızıya kadar değişir ve soluk kırmızı pembeden koyu kırmızı bordoya kadar değişen tonlara sahiptir.

Ekstra Bilgi! Hardaldan yapılan kırmızı pigment, tarih öncesi sanatta kullanılan ilk renklerden biriydi. Eski Mısırlılar ve Mayalar törenlerde yüzlerini kırmızıya boyardılar; Romalı generaller zaferleri kutlamak için vücutlarını kırmızıya boyuyordular. Ayrıca, erken dönem çömlekleri ve daha sonra sarayların kapılarını ve duvarlarını renklendirmek için kullanıldığı Çin'de de önemli bir renkti. Rönesans'ta soylular ve zenginler için parlak kırmızı kostümler kermelerle boyanırdı.

Modern İngilizce kelimenin yazılışı, Eski İngilizce versiyonunun doğrudan neslidir. Aslında Reed, Read veya Reid gibi isimler söylediğinizde Eski İngilizce ile konuşmuş oluyorsunuz. Yüzyıllar boyunca bu isimler sadece eski anlamlarını değil, telaffuzlarını da korumuşlardır.

Kırmızı, eon-eski reudh'dan kaynaklanan renkle ilgili tek İngilizce kelime değil. Pas, yakut ve kırmızı gibi yaygın olarak kullanılan terimlerin hepsinin kökleri aynı eski kelimeye dayanır. İyi korunmuş bir eser gibi, kırmızı kelimesi en eski atalarımızdan bazılarına bir bağlantıdır.

İngilizcede Siyahın Kökeni

Renk: Siyah

İngilizcesi: Black [blæk]

Siyah, görünür ışığın yokluğunun veya tamamen emilmesinin bir sonucu olarak en koyu renktir. Akromatik bir renktir, beyaz ve gri gibi tonsuz bir renktir. Karanlığı temsil etmek için genellikle sembolik veya mecazi olarak kullanılır. Siyah ve beyaz, genellikle iyi ve kötü, Karanlık Çağlar ile Aydınlanma Çağı ve gece ile gündüz gibi zıtlıkları tanımlamak için kullanılmıştır. Orta Çağ'dan beri siyah, ciddiyet ve otoritenin sembolik rengi olmuştur ve bu nedenle hâkimler ve sulh hakimleri tarafından hala yaygın olarak giyilmektedir.

Ekstra Bilgi! “Renk olarak siyah ve beyaz kabul edilmez.” Beyaz renk cisimlerin üzerine düştüğü zaman dalga boylarını yansıtmaları, siyah renk cisimlerin üzerine düştüğünde dalga boyları ile soğurur gerekçesi ile siyah ve beyazı renk olarak kabul etmeyen bilim adamları da vardır ve hemen hemen tartışma ortamı yaratan bir konu olmuştur.

Siyah kelimesi Eski İngilizce blæc (siyah, koyu, ayrıca mürekkep), Proto-Germen blakkaz (yanmış), Proto-Hint-Avrupa bhleg (yakmak, parlamak, parlama, flaş),  bhel (parlama), Eski Sakson blak (mürekkep), Eski İskandinav blakkr (koyu), Hollandaca blaken ile ilgilidir. Daha uzak akrabalar arasında Latin flagrare (parlamak, yanmak) ve Antik Yunan phlegein (yanmak, kavurmak) bulunur.

Eski Romalıların siyah için iki kelimesi vardı: “Ater” daha düz, mat siyah, “Nijer” ise parlak, doygun bir siyahtı.

Eski Almanca da siyah için iki kelimeye sahipti: donuk siyah için “swartz” ve parlak siyah için “blach”. Bunlar, Orta Çağ İngilizce'de donuk siyah için swart ve parlak siyah için blaek terimleriyle paraleldir. Swart hala esmer kelimesi olarak hayatta kalırken blaek, modern İngiliz siyahı oldu. İlki, İngilizce dışında çoğu modern Cermen dilinde siyah için kullanılan sözcüklerle aynıdır (Almanca: schwarz, Hollandaca: zwart, İsveççe: svart, Danca: sort, İzlandaca: svartr).

İngilizcede Turuncunun Kökeni

Renk: Turuncu

İngilizcesi: Orange [o · ruhnj]

Turuncu, görünür ışık spektrumunda sarı ve kırmızı arasındaki renktir. İnsan gözleri, kabaca 585 ila 620 nanometre arasında baskın bir dalga boyuna sahip ışığı gözlemlerken turuncuyu algılar. Geleneksel renk teorisinde, sarı ve kırmızının karıştırılmasıyla oluşturulan ikincil bir pigment rengidir.

Havuç, balkabağı, tatlı patates, portakal ve diğer birçok meyve ve sebzenin turuncu rengi, bir tür fotosentetik pigment olan karotenlerden gelir. Bu pigmentler, bitkilerin güneşten aldıkları ışık enerjisini bitkilerin büyümesi için kimyasal enerjiye dönüştürür. Benzer şekilde, sonbahar yapraklarının tonları klorofil çıkarıldıktan sonra aynı pigmenttendir.

İngilizcede turuncu renk, olgun turuncu meyvenin görünümünden sonra adlandırılır. Kelime, eski Fransız portakalından, meyve için eski terim olan pomme d'orange'den gelir. Buna karşılık, Fransızca kelime, Arapça nāranj (نارنج) 'e dayanan İtalyanca arancia'dan gelir ve Sanskritçe nāraṅga'dan (नारङ्ग) türetilen Farsça naarang kelimesinden türetilmiştir ve bu da Dravidce kökü bir kelimeden türetilmiştir (நரந்தம் Tamil dilinde acı portakal). Turuncu rengi bilinen en eski 1502 yılında Margaret Tudor için satın alınan giysilerin açıklamasında bir renk adı olarak kullanıldı. 

Turuncu, kırmızımsı turuncu için ġeolurēad (sarı-kırmızı) veya sarımsı turuncu için ġeolucrog (sarı-safran) olarak anılırdı. Alternatif olarak, turuncu şeyler bazen kızıl geyik, kızıl saçlı, Kızıl Gezegen ve kızılgerdan gibi kırmızı olarak tanımlanırdı.

İngilizcede Beyazın Kökeni

Renk: Beyaz

İngilizcesi: White [waɪt]

Beyaz en açık renktir ve akromatiktir (tonu yoktur). Taze kar, tebeşir ve sütün rengidir ve siyahın tam tersidir. Beyaz nesneler, görünür ışığın tüm dalga boylarını tam olarak yansıtır ve saçar. Televizyon ve bilgisayar ekranlarındaki beyaz, kırmızı, mavi ve yeşil ışığın karışımından oluşur. Günlük yaşamda, beyazlık genellikle beyaz pigmentlerle, özellikle yılda 3.000.000 tondan fazla üretilen titanyum dioksit ile verilir.

Beyaz kelimesi, nihayetinde bir Ortak Cermen χwītaz'dan gelen Eski İngilizce hwīt olarak devam eder. Nihayetinde Proto-Hint-Avrupa dilinden kwid-, Sanskritçe śveta'da (beyaz veya parlak) ve Slavca světŭ (hafif) olarak da varlığını sürdürüyor. İzlandaca beyaz için hvítur kelimesi, doğrudan hvítr kelimesinin Eski İskandinav formundan türetilmiştir. Yaygın Cermen ayrıca "beyaz" için Romence kelimelerin kaynağını sağlayan blankaz (beyaz, parlak, kör edici) kelimesini Modern Latince blancus olarak ödünç almıştır.

Avrupa dışındaki bazı dillerin beyaz için çok çeşitli terimleri vardır. Inuit dilinde beyazın yedi farklı nüansı için yedi farklı kelime vardır. Sanskritçe'de parlak beyaz, diş beyazı, sandal beyazı, sonbahar ayının beyazı, gümüş beyazı, inek sütünün beyazı, inci beyazı, güneş ışığının beyazı ve yıldızların beyazı gibi beyazın tonlamaları da mevcut. Parlaklığa veya donukluğa veya rengin hareketsiz veya dinamik olmasına bağlı olarak Japoncada altı farklı kelime türü vardır beyaz için.

İngilizce Renkler ile Cümle Örneklerini Nereden Bulabiliriz?

İngilizce renklerle ilgili çeşitli cümle örnekleri ile yeni edindiğiniz bilgilere pekiştirmeler yapabilirsiniz. Bir takım sunacağımız cümle örneklerinin dışında https://www.getwordly.com/blog/ingilizce-renkler-turkce-anlamlari-ve-okunuslari/ linkine tıklayarak daha detaylı öğrenim kazanabilirsiniz.

Sarı - Yellow

Yeşil – Green

Mavi – Blue

Kırmızı – Red

Siyah – Black

Turuncu – Orange

Beyaz – White